Preek over de Eerste Aardbol in de
Sterrenhemel
door ds.
Voorlezingen:
- Jesaja 6: 1-4,
- Jeremia 1:11-13,
- Ezechiël 1: 1-5,
- Openbaring 1: 7,9,10,
- Hemelse Verborgenheden 9578, 9579, 9582, 9693, 9694, 9695.
Het Woord werd geschreven door mannen
die in de geest door de Heer geleid werden. In Jesaja staat: Ik zag de Heer,
zittende op een hoge en verheven troon (6:1). Vele keren schreef hij dat de
Heer tot hem sprak. In Jeremia staat: Wijders geschiedde des Heren woord tot
mij, zeggende: Wat ziet gij, Jeremia? (1: 11). Hoe geschiedde het Woord
Gods tot hem, hoe hoorde Jeremia de Heer tot hem spreken? In Ezechiël staat: De
hemelen werden geopend en Ik zag gezichten Gods (1:1). Hoe
hadden Jesaja en hij die visioenen? Het Woord kwam menigmaal tot Ezechiël.
We lezen in het Boek De Openbaring van
Johannes dat hij op de dag des Heren in de geest was en dat hij een grote stem
hoorde. Zowel hij als de genoemde profeten zagen en hoorden in de geest vele
waarheden; zij zagen met hun geestelijke ogen en hoorden met hun geestelijke
oren. We zouden dan ook niet verbaasd moeten zijn als we lezen dat Emanuel
Swedenborg schrijft dat hij door de Heer geleid werd om vele dingen die hij
zag, op te schrijven in het Woord van het Goddelijk Menselijke, het Latijnse
Woord. Het gemiddelde lid van de 'Oude Christelijke Kerk' gelooft dat wat de
Profeten schreven, het Woord van God en dus de waarheid is. Wij die lid zijn
van de Nieuwe Kerk, doen dat ook, maar we geloven tegelijkertijd dat de
theologische Boeken van Swedenborg eveneens het Woord des Heren zijn en dus de
Waarheid.
Het probleem is dat de gemiddelde
Christen heden ten dage alleen maar gelooft wat hij in de letterlijke zin van
het Woord leest. Vele van de visioenen die de profeten beschreven hebben, zijn
wonderbaarlijke dingen. Men vraagt zich misschien af wat ze betekenen, hoe men
ze moet verstaan. Wat leren ze ons over de Heer, over Zijn Goddelijke
Hoedanigheden en over Zijn Kerk en de Hemel? Dát zou het Woord ons moeten leren,
daarvoor is het de mensheid gegeven. Bij voorbeeld, in dit geval betreffende de
voorlezingen van vandaag. Wat voor nut heeft het die wonderbaarlijke dingen te
weten over 'andere aardbollen' in de 'Sterrenhemel', die in de Geschriften van
Swedenborg onthuld zijn, als we ze alleen maar als een natuurlijke kennis van
sterrenkunde beschouwen? De vraag zou moeten zijn hoe we daarmee meer leren
over de Heer en hoe we ertoe geleid kunnen worden om hervormd en wederverwekt
te worden, als we over die andere aardbollen lezen. Als we deze dingen alleen
verstaan in de letterlijke zin van het Woord, verstaan we nauwelijks iets en
dan is die waarheid niet verlossend voor ons. Op zijn best weten we dan slechts
enkele schijnbare waarheden en deze doen ons ons ten slotte afvragen: Wat is de
echte waarheid?
Swedenborg schreef: Ik werd door
Engelen uit de Heer geleid tot een zekere aardbol in het heelal (Hemelse
Verborgenheden 9578). Hoe werd hij door de Heer geleid? Was hij toen in zijn
uitwendig natuurlijk lichaam? Nee, want we lezen dat hij in de geest was. Hij
was in een staat van willen en denken die niet uit hem maar uit de Heer was.
Wij moeten ook in een zodanige staat komen, als we willen dat de Heer ons zal
leiden en onderrichten. Dat is de staat waarin de Engelen zijn. De Engelen zijn
in waarheden en goedheden van de Heer en hun aandoeningen zijn uit en in de
Heer. Door middel van Engelen werd Swedenborg naar een bepaalde aardbol geleid.
Waarheen werd hij in werkelijkheid geleid? Was het een aardbol ergens in dit
natuurlijke heelal? Of was de aardbol, waarvan hier in het Woord sprake is, in
overeenstemming met iets in de geestelijke wereld? Want uit de Heer, uit het
inwendige, de hemelse en geestelijke Hemelen, gaan door Hem geschapen dingen
voort, die in het Woord 'aardbollen' worden genoemd. Die aardbollen zijn dingen
van een lagere graad, de lagere Hemelen en de Kerk, en zij zijn dus Natuurlijk.
Ze worden de dingen in het Heelal genoemd, dat wil zeggen, ze zijn het
einddoel, de oorzaak en de uitwerking, die alle uit God zijn. We zien hier een
'werk' dat of schepping die van eersten tot laatsten samenhangt. Onder de
lagere Hemel en in de Kerk werkt in het natuurlijke heelal, datgene dat we
kennen als het einddoel, het doel van de schepping. Wijsheid is het bewerkstelligen
van een doel door middel van oorzaken met als gevolg uitwerkingen, die nutten
zijn. In het Woord betekent het heelal een wereld.
Het is een Werk vol van de Goddelijke
Liefde, de Goddelijke Wijsheid en het Goddelijk Nut. We gaan verder en lezen: Het
werd mij gegeven een blik te slaan op de aardbol zelf &…; te spreken
&…; met de geesten die daarvandaan zijn (Hemelse Verborgenheden 9578).
Dit werd Swedenborg toegestaan, en daarom gegeven, ter wille van het einddoel,
dat wil zeggen, vanwege de liefde des Heren voor Zijn Schepping, de mens. Het
werd hem veroorloofd over uitwendige, natuurlijke dingen die tot het verstand
behoren, na te denken en door overeenstemmingen te zien, dus te verstaan, wat
dergelijke aandoeningen van anderen die niet van onze godsdienst zijn, in hun
leven betekenen. Men kan inzien dat zijn reis geestelijk was, dat wil zeggen,
in zijn gedachten. Engelen en geesten zijn bij ons, ook boze geesten. Zij geven
ons gedachten in. Op die manier denken en verstaan wij.
Laten we opnieuw het Woord lezen met
betrekking tot onze tekst en de voorlezingen, en zien of kunnen leren wat de
Heer ons wil zeggen. Alle inwoners immers, of alle mensen van elke aardbol,
worden geesten na het volbrachte leven in de wereld, en blijven rondom hun
aardbol (Hemelse Verborgenheden 9578). Wie zijn de bewoners van de
onderscheiden aardbollen die hier in het Woord vermeld worden? In de eerste
plaats hebben we gezien dat met 'een aardbol' in het Woord datgene bedoeld
wordt dat uit het inwendige voortkomt. Het zijn de uitwendige dingen, zoals de
Kerk, het natuurlijke, dingen die uit de Heer zijn. Bewoners of inwoners zijn
óf mensen van de Kerk die in het goede der leer en dus in het goede des levens
zijn óf het zijn mensen wier beginselen gebaseerd zijn op het dogma van het
geloof alleen. Dit dogma heeft betrekking op allen wier geloof uit het eigene
is en die daarom niet van des Heren Nieuwe Kerk zijn. De mensen van 'iedere
aardbol' betekent in de geestelijke zin de uiterlijke of uitwendige mens in wie
de natuurlijke beginselen zijn, zijn goedheden en boosheden, en zijn ware en
valse leerstellingen, die uit de beginselen in zijn Kerk zijn.
Wij spreken hier over de Kerk in de
mens, die bestaat uit de goedheden en waarheden die de mens in zijn binnenste
uit de Heer opneemt. Het 'volbrengen van het leven' is het laatste en de
volledig making van dat menselijk beginsel van het sterven van het uitwendige
lichaam. Dat beginsel was het leven van die mens in de wereld en dat werd uit
de Heer door Zijn invloed opgenomen. Wat opgenomen wordt, maakt de Kerk ten
aanzien van al het goede en ware ervan. Als er geen opneming is uit de Heer,
blijft het leven van de mens boos. Vanwege hun aandoeningen oftewel hun wil
blijven de geesten dichtbij hun eigen aardbol, omdat hun liefde gevormd is tijdens
hun leven daarop.
In De Hemelse Verborgenheden 9582 lezen
we: In de staat van wakker zijn werd ik ten aanzien van de geest door
Engelen uit de Heer tot een zekere aardbol in het heelal geleid, vergezeld door
sommige geesten uit dit wereldrond; de voortschrijding geschiedde naar rechts,
en hield twee uren aan. Volgens de letterlijke zin was Swedenborg te midden
van geesten die van een andere aardbol kwamen. Maar hij was daar in de geest en
niet in zijn natuurlijke. Toen Johannes 'het Laatste Oordeel' zag, was hij met
zijn geest niet in deze wereld, en ook Swedenborg was geestelijk niet in het
natuurlijke heelal. Want 'het Laatste Oordeel' vond plaats in de wereld der
geesten, zoals het Woord ons leert. Allen die naar de geestelijke wereld gaan,
komen er met onderscheidene aandoeningen des levens, en een verstand en een wil
van onderscheiden aard, dat tijdens en door hun leven in deze natuurlijke
wereld tot ontwikkeling gekomen is. Want iedereen heeft zijn bijzondere
aandoeningen en kennis. Er wordt gezegd dat Swedenborg toen in een staat van
wakker zijn was, dat wil zeggen, dat het leven van de aandoening van het goede
en ware helder voor hem was. Hij verstond het ware in de geestelijke betekenis
ervan; hij kende en geloofde de Wetten van de Goddelijke Orde, de godsdienstig
wetenschappelijke dingen die tot de hemelse waarheden behoren. En zodanig was
de macht van het verstaan van de geestelijke waarheden, dat zijn geloof hem
door het goede in die staat bracht. Hij werd met zijn denken naar het beginsel,
de diepste grond van de innerlijke waarheden van de Nieuwe Christelijke
Godsdienst geleid, want er staat: nabij het einde van ons zonnestelsel. Swedenborg
was de mens door middel van wie de Heer de Nieuwe Christelijke Kerk in leven
riep. Dit wordt bevestigd door de woorden 'ons zonnestelsel', waarin 'ons'
betrekking heeft op de Nieuwe Christelijke Kerk die de Heer stichtte door
middel van Zijn Woord, het Latijnse Testament. Het woord 'zon' betekent hier de
Zon des Hemels. Dit is de Goddelijke Liefde des Heren, waardoor de mens leeft.
De Heer werkt door middel van het
godsdienstige stelsel, waarin een mens geboren is en waarin hij gelooft. Met
andere woorden, een mens wordt tot de kennis van de Heer God geleid door verschillende
godsdiensten, zoals de Christelijke, de Boeddhistische, de Hindoeïstische en de
Shintoïstische, naast de vele oude godsdiensten die reeds lang voor en
gedurende de tijd van de Israëlitische natie bestonden. Wij brengen u in
herinnering dat in onze Kerk geleerd wordt dat de Heer mensen naar de Hemel kan
leiden ongeacht welke godsdienst ze aanhangen, wanneer zij de naaste als uit
zich liefhebben en willen doen wat goed is voor de naaste. In dit uitwendige
waarin een bepaalde waarheid is, waarin de mens zich bevindt, werd er eerst een
witachtige, glinsterende, maar dichte wolk, gezien. Wat deze mensen zagen,
scheen hun waar toe, zoals het Woord voor ons grotendeels in
verschijningsvormen geschreven is. Het waren waarheden volgens hun natuurlijk verstand
op grond van hun godsdienstig stelsel, dus hun dogma's. Het waren geen
inwendige, geestelijke of hemelse waarheden, want het licht waarin ze de
waarheden zagen, was een werelds licht, was het natuurlijk verstaan van hen. Er
werd ook een vurige rook, opklimmende uit een grote kloof gezien,
hetgeen aanduidde dat in dit godsdienstig stelsel zowel goede als boze
natuurlijke liefde was zoals ook in het godsdienstige stelsel van de mens van
de Christelijke Kerk. Het Goddelijk Ware was in hun buitenste en in hun
natuurlijke. Geestelijke wolken duiden het Woord aan zoals het op natuurlijke
wijze wordt verstaan. Als de waarheden die zo gezien worden, goed zijn, stijgen
ze als het ware op naar de Hemel en de Heer. Als het geen waarheden zijn dalen
ze als het ware neder naar de hel, naar boze geesten.
Er is een scheiding tussen het geloof
van de Nieuwe Christelijke Kerk en de geloofsovertuigingen van andere
godsdienstige stelsels, omdat er teveel tegenstellingen zijn. Het was
Swedenborg toegestaan er een perceptie van te hebben hoedanig hun uitwendig
godsdienstig stelsel was waardoor de Heer bij hen tegenwoordig kon zijn, hoewel
zij niet tot de Nieuwe Christelijke Kerk behoorden. Dit wordt ons geleerd in de
woorden: Nadat ik (Swedenborg) over die grote kloof was heengebracht,
bereikte ik ten slotte een plaats waar ik verwijlde (Hemelse Verborgenheden
9693). Dan lezen we:
en toen verschenen mij geesten van
boven, met wie het mij werd gegeven te spreken. In een gezelschap van geesten is er vergemeenschapping van
goedheden en waarheden en dus van de aandoeningen des levens. Met dat zij van
boven verschenen wordt bedoeld dat de waarheden inwendig waren. Dit is
natuurlijk uit de Goddelijke Voorzienigheid, want deze werkt niet alleen in de
natuurkundige, uitwendige wereld, maar ook in de geestelijke wereld. Laat ons
voortgaan uit het Woord te lezen. Uit hun spraak en de eigenaardige wijze
van de dingen te ontwaren, en die uiteen te zetten, bemerkte ik helder dat zij
van een andere aardbol waren (Hemelse Verborgenheden 9693). Talen beelden
op verschillende manier uit en duiden ook aan, en er is een perceptie van
overeenkomstig een innerlijke inspraak of een inwendige stem. Het is als het
ware of men naar een ander land reist, waar men een vreemde taal hoort en
ontdekt dat bepaalde woorden, die bekend schijnen, een andere betekenis hebben
dan men denkt. Het is hetzelfde als we mensen horen spreken die van een andere
godsdienst zijn dan de onze. De termen zijn soms dezelfde, maar hun betekenis
is geheel anders.
Vervolgens werd gevraagd welke God
zij vereerden. Hun antwoord was: Een zekere Engel, die aan ons
verschijnt zoals een Goddelijk Mens. Als ons die vraag wordt gesteld,
zeggen we: 'De Heer Jezus Christus, het Goddelijk Menselijke'. Een Engel
betekent het Goddelijk Ware. Engelen zijn in het verleden aan mensen verschenen
om hun waarheden te verkondigen. Daarom is het niet al te moeilijk te begrijpen
dat de geesten die Swedenborg mocht verstaan hem hun geloofsovertuigingen
oftewel waarheden onderwezen en zo leerde hij over hun leer, die uit het
Goddelijke was, want de Engel die hen onderrichtte in wat zij moesten doen,
verscheen in een schitterend licht, dat wil zeggen, dat Hij gezien werd in het
ware van het goede. De geesten verstonden deze onderrichting op natuurlijke
wijze, want ze zeiden: dat de Grote God in de Zon van de engellijke Hemel
is, en dat Hij aan hun Engel verschijnt, en niet aan hen (Hemelse
Verborgenheden 9694). Dit lijkt veel op wat menigeen van de Oude Christelijke Kerk
gelooft, want hun geloof is dat de god die zij 'de Vader' noemen niet gezien
noch benaderd kan worden.
Tot besluit dit. Het woord 'aardbol' in
de tekst en de voorlezingen wordt voorgesteld als een hemellichaam met
bewoners. De sterrenhemel oftewel de sterren van de hemel zijn de menigten van
dingen die men weet van het goede en ware. Ze zijn als geesten niet in de
natuurlijke wereld in de lucht die wij zien, maar in de geestelijke wereld. Het
zijn niet de onderscheidene planeten of aardbollen en ook niet de sterren die
hier bedoeld worden. Er zijn menigten van verschillende gezelschappen in de
Hemel. De Grote Mens, die de Hemel is, bestaat uit al deze gezelschappen wier
woonplaats de Hemel is.
Amen.